Thành phố Hồ Chí Minh là một đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước. Trong nhiều năm qua, với chủ trương chính sách đổi mới của Đảng và nhà nước, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Thành ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Thành phố, nhiều chương trình, dự án đầu tư đã được triển khai thực hiện nhằm khôi phục, phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội ở ngoại thành, nhất là từ khi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tại 56 xã của 5 huyện ngoại thành, đến nay 6 xã điểm đạt 19/19 tiêu chí (xã Tân Thông Hội và Thái Mỹ, huyện Củ Chi; xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn; xã Tân Nhựt, huyện Bình Chánh; xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè; xã Lý Nhơn, huyện Cần Giờ), 23 xã đạt từ 14 - 18 tiêu chí, 26 xã đạt từ 9 – 13 tiêu chí và 01 xã đạt 8 tiêu chí; nên bộ mặt nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã có nhiều đổi mới. Trong đó, Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường đạt nhiều kết quả tích cực, như: tỷ lệ người dân ngoại thành sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh đến nay là 99,92% (tăng 0,82% so với cùng kỳ năm 2013 là 99,10%), trong đó tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch đạt tiêu chuẩn của Bộ Y tế là 52,42% (tăng 6,42% so cùng kỳ là 46%); 97,98% các hộ dân có nhà tiêu hợp vệ sinh (cùng kỳ là 97,93%); 95,38% hộ gia đình có chuồng trại chăn nuôi gia súc hợp vệ sinh (cùng kỳ là 94,89%) và 100% trường học có nước và nhà tiêu hợp vệ sinh.
Bên cạnh những kết quả đạt được trong thời gian qua, bộ mặt nông thôn của Thành phố vẫn còn tồn tại, hạn chế về nguồn nước, về vệ sinh môi trường, có nơi này, nơi khác chưa đảm bảo xanh, sạch, đẹp. Cộng với quá trình đô thị hóa ngày càng nhanh, lao động nhập cư về làm việc và sinh sống ngày càng nhiều, dẫn đến những thách thức về các dịch vụ cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trường. Đặc biệt là nguồn tài nguyên nước đang bị khai thác quá mức cung cấp cho số dân trên 8 triệu người, đồng thời các khu công nghiệp, khu chế xuất thải ra một lượng rất lớn chất thải, nước thải… gây ô nhiễm nguồn nước một cách nghiêm trọng. Mặt khác, trong sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp hàng ngày cũng đã thải ra một số lượng chất thải lớn vào môi trường ảnh hưởng đến đời sống của người dân ngoại thành. Bên cạnh đó, về mặt vệ sinh môi trường vẫn còn một số hộ chăn nuôi hoặc một số làng nghề chưa xây dựng công trình xử lý chất thải, nước thải; một số hộ gia đình chưa xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh và vẫn còn tình trạng xây dựng nhà tiêu trên ao hồ, sông rạch ảnh hưởng đến nếp sống sinh hoạt và mỹ quan của một Thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình.
Với những thách thức đó, năm 2014 ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thành phố tiếp tục phát động tháng hành động hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường (từ ngày 29 tháng 4 đến ngày 06 tháng 5) và ngày Môi trường thế giới (ngày 05 tháng 6) với chủ đề “Tăng cường quản lý khai thác các công trình cấp nước và vệ sinh hiệu quả, bền vững trên địa bàn Thành phố”. Qua thông điệp đó, sẽ tuyên truyền rộng rãi tại các khu dân cư, khu vui chơi công cộng trên toàn Thành phố về sử dụng tiết kiệm nước, bảo vệ các nguồn nước và môi trường sống; tuyên truyền, hướng dẫn cho nông dân, các khu vực sản xuất nông nghiệp, các làng nghề về sử dụng nước sạch và vệ sinh môi trường trong sản xuất nông nghiệp các biện pháp sản xuất sạch, chống ngộ độc thực phẩm do còn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong nông sản; các biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi và trong sản xuất, hướng tới sản xuất nông nghiệp tốt và thân thiện với môi trường. Nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc khai thác hợp lý và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên nước, chống ô nhiễm và cạn kiệt nguồn nước. Để mục đích cuối cùng là góp phần hoàn thành Quyết định số 104/2000/QĐ-TTg ngày 25 tháng 8 năm 2000 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt chiến lược quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn đến năm 2020; Quyết định số 366/QĐ-TTg ngày 31 tháng 03 năm 2012 của Thủ Tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn giai đoạn 2012 - 2015 và đặc biệt là thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ IX; Quyết định số 15/2011/QĐ-UBND ngày 18 tháng 03 năm 2011 của Ủy ban nhân dân Thành phố về việc ban hành Chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2010 – 2020 và Quyết định số 1499/QĐ-UBND ngày 28 tháng 3 năm 2013 của Ủy ban nhân dân Thành phố về phê duyệt Chương trình nước sạch nông thôn Thành phố giai đoạn 2013 – 2015; đặt ra mục tiêu phấn đấu đến cuối năm 2015: 100% người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh, tỷ lệ che phủ rừng và cây xanh đạt 41,01%, 90% hộ dân và cơ sở chăn nuôi xây dựng chuồng trại hợp vệ sinh có công trình xử lý chất thải bằng công nghệ khí sinh học, 100% hộ dân nông thôn sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, 56/56 xã cơ bản đạt 19/19 tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới.
Thiết nghĩ, để đạt được các chỉ tiêu đó, đòi hỏi các cấp, các ngành và mọi người dân cần chủ động, tích cực tham gia phát động phong trào ngày Chủ nhật xanh, sạch, đẹp tại các khu phố, ấp; làm sạch đường phố, khai thông cống rãnh, bỏ rác đúng nơi quy định, phòng chống các dịch bệnh do ruồi, muỗi gây ra như sốt xuất huyết, tiêu chảy cấp. Tổ chức phong trào “ăn chín, uống sôi”, sử dụng nước sạch trong sinh hoạt, nâng cao ý thức tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước. Giữ gìn vệ sinh chung trong cộng đồng, vệ sinh chuồng trại chăn nuôi, xử lý chất thải trước khi phát thải ra môi trường; xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, hầm biogas xử lý chất thải vật nuôi, thực hiện sản xuất nông nghiệp theo hướng sản phẩm sạch. Tổ chức thu gom bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật và phong trào “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” tại từng gia đình, tổ dân phố, khu phố.
Có như vậy, mới xứng đáng là một Thành phố anh hùng, mang tên Bác Hồ vĩ đại, một Thành phố văn minh, hiện đại với vai trò là đô thị đặc biệt, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đóng góp ngày càng lớn với khu vực và cả nước; từng bước trở thành trung tâm lớn về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học – công nghệ của đất nước và khu vực Đông Nam Á; góp phần tích cực đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.
Đặng Kiệt