Ngày 29 tháng 8 năm 2013, tại Hội trường thành phố, Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố tổ chức Hội thảo phát huy vai trò kinh tế tập thể trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố. Tham dự có đồng chí Nguyễn Văn Đua, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy; đồng chí Lê Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố và các đại biểu đại diện các sở, ban ngành thành phố, quận huyện, các xã, tổ hợp tác, hợp tác xã trên địa bàn thành phố.
Đồng chí Nguyễn Văn Đua, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy phát biểu chỉ đạo tại hội thảo
Ngoài xã Tân Thông Hội, huyện Củ Chi là 01 trong 11 xã thực hiện thí điểm xây dựng mô hình nông thôn mới của Trung ương trong thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa; Thành phố Hồ Chí Minh chọn thêm 05 xã điểm xây dựng mô hình nông thôn mới, gồm xã Thái Mỹ, huyện Củ Chi; xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn; xã Tân Nhựt, huyện Bình Chánh; xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè và xã Lý Nhơn, huyện Cần Giờ; đến nay 3 xã (Tân Thông Hội, Thái Mỹ, Lý Nhơn) đạt 19/19 tiêu chí, xã Xuân Thới Thượng đạt 18/19 tiêu chí, 2 xã (Tân Nhựt, Nhơn Đức) đạt 17/19 tiêu chí. Năm 2012, thành phố đã tổng kết và nhân rộng mô hình xây dựng nông thôn mới tại 50 xã còn lại của 5 huyện ngoại thành. Đến nay, Ủy thành phố đã phê duyệt 26 đề án của 26 xã/50 xã và triển khai thực hiện, có 3/56 xã đạt 19 tiêu chí, 3/56 xã đạt 14 – 18 tiêu chí, 23/56 xã đạt 9 – 13 tiêu chí, 27/56 xã đạt 5 – 8 tiêu chí.
Hiện tại 56 xã xây dựng nông thôn mới, có 65 hợp tác xã (trong đó: 40 hợp tác xã nông nghiệp và 25 hợp tác xã phi nông nghiệp), tổng số xã viên là 8.360 xã viên (bình quân có 127 xã viên/hợp tác xã), tổng vốn điều lệ trên 400 tỷ đồng (bình quân trên 6,1 tỷ đồng/hợp tác xã). Tổng số tổ hợp tác là 142 (trong đó: có 102 tổ hợp tác nông nghiệp và 40 tổ hợp tác phi nông nghiệp), tổng số tổ viên là 2.578 tổ viên (bình quân có 18 tổ viên/tổ hợp tác). Trong 40 hợp tác xã nông nghiệp, có 909 xã viên (bình quân có 23 xã viên/hợp tác xã), tổng vốn điều lệ trên 315 tỷ đồng (bình quân 7,8 tỷ/hợp tác xã). Cán bộ quản lý hợp tác xã có trình độ đại học, trên đại học chiếm 43%; cao đẳng chiếm 11% và trung cấp chiếm 24%. Thu nhập bình quân của xã viên hợp tác xã 3 triệu/tháng và xã viên tổ hợp tác 1,5 triệu/tháng.
Thực hiện tiêu chí số 13 (về hình thức tổ chức sản xuất) trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới (được quy định tại Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ) tại 56 xã xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố, có 47/56 xã đã có tổ hợp tác hoặc hợp tác xã (Củ Chi: 18/20 xã, Hóc Môn: 08/10 xã, Bình Chánh: 10/14 xã, Nhà Bè: 05/06 xã, Cần Giờ: 06/06 xã), chiếm tỷ lệ là 83,9%. Trong đó, có có 14/40 hợp tác xã hoạt động có hiệu quả, với đa dạng các ngành nghề nông nghiệp: sản xuất, kinh doanh rau an toàn; sản xuất, kinh doanh nấm; sản xuất, kinh doanh hoa, cây kiểng; chăn nuôi; trồng trọt, chăn nuôi hỗn hợp; nuôi trồng thủy sản; diêm nghiệp; ngành nghề nông thôn; kinh doanh tổng hợp. Nhiều hợp tác xã nông nghiệp hoạt động có hiệu quả, cụ thể: Hợp tác xã Phước An (huyện Bình Chánh) có 43 xã viên, vốn hoạt động sản xuất kinh doanh 4,5 tỷ đồng, sản xuất và tiêu thụ khoảng 5 - 6 tấn rau quả củ/ngày; Hợp tác xã Tân Thông Hội (huyện Củ Chi) có 85 xã viên, 04 trạm thu mua để tổ chức tiêu thụ sữa của 85 xã viên và gần 150 hộ nông dân, với tổng đàn bò sữa 3.500 con, (trong đó khoảng 2.000 con cho sữa), lượng sữa Hợp tác xã thu nhận hằng ngày từ các nông hộ đạt trên 25,6 tấn được giao về cho các nhà máy, cơ sở sản xuất với giá thành ổn định thông qua các hợp đồng trực tiếp…
Thành phố đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, phát triển nông nghiệp đô thị: chương trình hỗ trợ lãi vay, đến nay đã có 2.092 quyết định phê duyệt, 8.484 hộ vay, tổng vốn đầu tư 3.605,6 tỷ đồng, tổng vốn vay 2.079,4 tỷ đồng. Qũy CCM của Liên minh Hợp tác xã thành phố hướng dẫn các hợp tác xã nông nghiệp tiếp cận và được vay vốn, có 13 hợp tác xã nông nghiệp đang vay vốn từ quỹ, với tổng doanh số là 11 tỷ đồng, tổng dư nợ là 4,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hợp tác xã hoạt động kém hiệu quả so với nhịp độ phát triển chung của các thành phần kinh tế khác, là do nhận thức một số cán bộ địa phương, khó khăn về vốn, đất đai, nguồn lực và tiêu thụ sản phẩm…
Để tiếp tục củng cố, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp tại các xã nông thôn mới trong thời gian tới, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Đua, nhấn mạnh: Các cấp ủy Đảng, chính quyền, tổ chức chính trị tại cơ sở cần nâng cao nhận thức rõ mô hình hợp tác xã kiểu mới là một loại hình kinh tế đặc biệt nhưng vận hành theo cơ chế kinh tế thị trường như các loại hình kinh tế khác, để tạo mọi điều kiện cho tổ hợp tác, hợp tác xã phát triển hiệu quả, bền vững. Bản thân tổ hợp tác, hợp tác xã cần nâng cao nhận thức, tự chủ, phát huy nội lực là chính, huy động mọi nguồn lực xã viên và cộng đồng xã hội có sự hỗ trợ và quản lý của Nhà nước, sản xuất những sản phẩm nông nghiệp an toàn, chủng loại phong phú, đáp ứng nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng, phù hợp với tính chất đặc thù của nền nông nghiệp đô thị. Bên cạnh đó, Liên minh Hợp tác xã thành phố phối hợp với các sở, ban ngành liên quan tổ chức đào tạo, tập huấn cho tổ hợp tác, hợp tác xã tiếp cận các nguồn vốn (ngân hàng, quỹ CCM, quỹ bảo lãnh doanh nghiệp vừa và nhỏ…); các thủ tục về đất đai, trụ sở; làm cầu nối liên kết giữa tổ hợp tác, hợp tác xã với doanh nghiệp trong khâu xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm vào hệ thống siêu thị, khách sạn, nhà hàng tại thành phố, nhằm nâng cao giá bán sản phẩm, tăng thu nhập cho xã viên, góp phần hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới tại các xã trên địa bàn thành phố...
Đặng Kiệt