Tên khoa học: Horsfielddia irya Warbg.
Đại mộc nhỏ, cao khoảng 7 – 15 m, nhánh mọc ngang. Lá dày, dài đến 30cm, không lông, mặt dưới có gân nổi và có màu rỉ sét. Hoa chùm tụ tán, có lông màu rỉ sét, hoa nhỏ, cành màu vàng nhị màu nâu. Ra hoa từ tháng 5 – 6, chín vào tháng 7 – 8, trái màu xanh , khi chín chuyển qua màu đỏ.
Thân thẳng, tỉa cành tự nhiên. Lúc nhỏ vỏ màu xám trắng, trơn. Khi lớn vỏ màu xám sậm và nứt dọc nhưng không sâu. Mọc dọc theo sông rạch ở Bình Dương, TP Hồ Chí Minh… Cây ưa ẩm, chịu đựng được nước ngập của thủy triều. ( theo GS-TS Phạm Hoàng Hộ). Tái sinh chồi mạnh.
Công dụng:
- Lá non có vị chát, hơi chua dùng làm rau sống cùng với các loại rau tự nhiên khác trong món thịt heo cuốn bánh canh Trảng Bàng.
- Gỗ: Khi mới khai thác, nhựa tươm ra giống như máu. Do đó người ta gọi là Xăng Máu. Phơi khô khoảng 10 đến 15 ngày, gỗ xẻ ra có màu hồng nhạt nhưng rất dễ bị mối mọt. Với công nghệ chế biến hiện nay, người ta đã ngâm tẩm tạo ra các sản phẩm có lợi hơn như guốc, bao bỉ, ván lạng dùng làm ván ruột của ván ép dùng trong xây dựng.
- Chống sạc lở ven sông rạch:
Từ lâu con người đã biết tận dụng ưu điểm của thiên nhiên bằng cách trồng Xăng máu và kết hợp một số loài cây khác dọc theo bờ tiếp xúc với dòng nước nhằm bảo vệ bờ đê vì bộ rể mọc dọc theo bờ sông rạch tạo thành tấm chắn bảo vệ bờ đê, chống lại sự xoáy mòn của dòng chảy hoặc sự va đập của các cơn sóng do tàu, thuyền hoặc gió thổi tạo ra.
|
Tán lá rộng, nhiều tầng, lá dày và to, không cho nước mưa rơi trực tiếp xuống mặt đất, tránh được sự xoáy mòn của nước mưa trên bền mặt của đất.
Với đặc điểm ưu việt về tái sinh chồi mạnh. Do đó, bộ rể luôn luôn là tấm chắn sống bảo vệ bờ đê chống lại sự xoáy mòn của nước và tăng thêm độ vững chắc cho bờ đê.
|
| Nguyễn Sơn Thụy - Chi cục Phát triển lâm nghiệp |
