Trong thời gian gần đây, nhiều hộ chăn nuôi bò sữa đang gặp phải khó khăn do giá thức ăn liên tục tăng cao, giá con giống giảm, tiêu thụ chậm đã ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của người chăn nuôi. Sở Nông nghiệp và PTNT đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra, khảo sát nắm thông tin, đánh giá tình hình và tìm những giải pháp giúp ngành chăn nuôi bò sữa vượt qua những khó khăn như trên. Những khó khăn tập trung chủ yếu vào:
- Giá con giống bò sữa so với giai đoạn cao điểm giảm 50-60% tuỳ theo chủng loại.
- Giá thức ăn tăng cao trong khi giá sữa không tăng trong nhiều năm đã làm người chăn nuôi ngán ngại, bán bớt đàn bò do không đủ sức trang trải chi phí. Chi phí thức ăn chiếm trên dưới 60% tổng chi phí tuỳ theo quy mô, cơ cấu đàn. Do vậy khi giá thức ăn tăng đột biến đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận.
Giá cám hỗn hợp: từ 2.200 đ/kg tăng lên 2720đ - 3.000đ/kg (tăng 23.6- 36.3%).
Giá hèm bia: từ 450đ/kg tăng lên 600-700 đ/kg (tăng 33.3 – 55.6%)
Giá xác đậu: từ 300đ/kg tăng lên 600đ/kg (tăng 100%).
Sở Nông nghiệp và PTNT đã cùng các chuyên gia Viện, Trường tổ chức nhiều lượt kiểm tra tại nông hộ, liên tục hướng dẫn qua các lớp tập huấn, hội thảo nhằm giúp người chăn nuôi nâng cao hiệu quả, tập trung vào:
1. Giảm chi phí, giảm giá thành:
v Thức ăn chăn nuôi:
+ Tính toán đầy đủ, chính xác nhu cầu dinh dưỡng của đàn bò đảm bảo cung cấp đầy đủ lượng thức ăn nhưng không gây lãng phí.
+ Chủ động nguồn thức ăn thô đặc biệt là cỏ xanh đủ cung cấp cho bò. Tận dụng đất đai khai thác trồng cỏ, hạn chế tình trạng bỏ đất hoang.
v Giảm các chi phí trung gian không cần thiết:
Tự vắt sữa, đầu tư máy vắt sữa nhằm đảm bảo chất lượng vệ sinh sữa.
2. Tăng nguồn thu:
v Giải pháp về chọn lọc con giống:
Khuyến cáo, chứng minh cho người chăn nuôi thấy rằng không thể trông chờ vào khoản thu nhập chính từ việc bán giống mà phải tập trung vào khai thác thu nhập chính từ sữa hàng hóa.
Tăng cường chọn lọc, loại thải con giống, giữ lại đàn bò tốt nhất với quy mô và cơ cấu phù hợp với khả năng đầu tư của nông hộ.
Duy trì đàn bò ở cơ cấu 70% cái sinh sản và 50% cái vắt sữa. Chọn lựa những bò có năng suất bình quân tối thiểu 15kg/ngày (4.200 kg/chu kỳ). Mạnh dạn loại thải những cá thể có năng suất thấp.
v Bán con giống:
- Bán giống khi con bò đã trưởng thành sinh sản được sẽ hiệu quả cao hơn là bán bê. Tương tự với bê đực sữa.
Mặc dù Công ty Sữa Vinamilk đã tăng thêm giá thu mua lên 300 đồng/kg, Công ty Dutch Lady tăng thêm 150 đồng/kg từ tháng 9 năm 2004; tuy nhiên, giá con giống giảm quá nhanh do cung nhiều hơn cầu và giá thức ăn tăng trở lại đã làm cho nhiều hộ chăn nuôi bò sữa thật sự khó khăn.
Mặt khác nhiều hộ chăn nuôi than phiền ít khi đạt được giá thu mua 3.500 đồng/kg vì nhiều lý do.
Hiện nay nhiều hộ chăn nuôi đã thực hiện các giải pháp nêu trên, trong đó đã tổ chức tốt khâu cơ cấu lại đàn bò, loại thải những con năng suất kém, giữ lại những cái vắt năng suất cao. Tuy nhiên do quy mô chăn nuôi chủ yếu là nhỏ lẻ (86% số hộ có dưới 10 con bò), chi phí cao nên hiện nay người chăn nuôi bò sữa đang thật sự khó khăn, nhiều hộ chăn nuôi giảm đàn, ngưng nuôi là điều có thật. Để giúp người chăn nuôi bò sữa vượt qua khó khăn trong giai đoạn hiện tại, Sở Nông nghiệp và PTNT đã có công văn số 770/SNN-NN ngày 19/7/2005 đề nghị Công ty sữa Việt Nam, Công ty Dutch Lady tăng giá thu mua sữa và các biện pháp khác bao gồm:
1. Tăng giá thu mua sữa trực tiếp cho người nông dân lên thêm 500 đồng/kg.
2. Có biện pháp chủ động tính toán mức thu của các trạm trung chuyển sữa của Công ty, nhất là những trạm không còn khấu hao máy móc, thiết bị nhằm góp phần điều chỉnh giá thu mua sữa cho người chăn nuôi với mức tăng lên theo đề nghị như trên. Đồng thời, nghiên cứu phương thức thu mua và hoạt động của các Trạm để giúp người chăn nuôi có thể bán được sữa với giá cao nhất.
3. Có chương trình hỗ trợ vốn để nông dân trồng cỏ, tự chủ nguồn thức ăn, sửa chữa chuồng trại, mua máy vắt sữa, góp phần nâng cao chất lượng sữa thu mua.
Để góp phần mở rộng thị phần, giảm bớt chi phí, đưa trực tiếp sữa tươi đến người tiêu dùng, Sở Nông nghiệp và PTNT sẽ sớm phối hợp với các Sở ngành để bàn các giải pháp, nhanh chóng đưa sữa của Công ty Vinamilk vào tiêu thụ tại khu vực trường học, bệnh viện.
NGUYỄN PHƯỚC TRUNG