|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tạo giống lúa biến đổi gen giàu vi chất dinh dưỡng
|
|
Lúa gạo là thức ăn chính cho gần một nửa dân số trên thế giới với hơn 3 tỷ người. Là nguồn cung cấp năng lượng và protein trong khẩu phần ăn của người dân khu vực Châu Á và Châu Phi. Hạn chế ở gạo là không có hoặc chứa ít các vi chất dinh dưỡng thiết yếu cho con người như không chứa vitamin A, rất ít vitamin E, sắt và kẽm. Đây chính là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng ở nhiều nước đang phát triển mà nguồn dinh dưỡng chủ yếu dựa vào lúa gạo. Theo đánh giá của Marson ( 2001 ) trên thế giới hiện nay có khoảng trên 2 tỷ người suy dinh dưỡng do thiếu chất vi lượng sắt, vitamin A, iốt và kẽm. Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng đang còn là vấn đề sức khoẻ cộng đồng ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt nam, đặc biệt là tình trạng thiếu chất sắt, vitamin A còn khá phổ biến đối với người dân vùng sâu, vùng xa, miền núi
|
| |
|
|
Để khắc phục tình trạng trên, một trong những giải pháp được đề nghị là chọn tạo các giống cây trồng, đặc biệt là lúa, có chứa hàm lượng các chất dinh dưỡng cao hơn các giống đang có. Giải pháp tăng cường các vi chất bằng sinh học ( biofortification ) này được xem là hiệu quả, kinh tế và bền vững. Theo hướng này, các nhà khoa học thuộc Viện Lúa Đồng Bằng sông Cửu long đã tiến hành nghiên cứu trên 3 giống lúa IR 64, MTL 250 ( Indica ) và giống Tapei 309 ( Japonica ) được chuyển nạp gen với các vectơ pCaCar và pFun3 mang gen psy và crtI điều khiển lộ trình tổng hợp isoprenoid để tạo ra một số vi chất dinh dưỡng, bằng phương pháp sử dụng Agrobacterium và hệ thống chọn lọc mannose thay cho hệ thống chọn lọc bằng chất kháng sinh hoặc chất diệt cỏ. Kết quả đã tạo ra các dòng lúa biến đổi gen chứa carotenoid, trong đó hợp phần chủ yếu là ( -carotene ( tiền vitamin A ) có hàm lượng cao, trong khi giống đối chứng không biến đổi gen hoàn toàn không có carotenoid. Điều đặc biệt là các dòng biến đổi gen với vectơ pCaCar thì hạt gạo biểu hiện cả (-carotene và các hợp chất vitamin E ( tocopherols ) vì ở nội nhũ của hạt gạo non có sự hiện diện của geranyl geranyl diphosphate ( GGPP) là một tiền chất quan trọng trong tiến trình sinh tổng hợp (-carotene cũng như các hợp chất vitamin E. Ngoài ra, trong một số dòng lúa biến đổi gen còn có sự hiện diện của chất (-oryzanol, là chất chống oxyt hoá có vai trò còn quan trọng hơn cả vitamin A gia tăng đáng kể. Việc chọn các dòng biến đổi gen mà gen được kết nạp vào hệ gen cây chủ theo phương thức đơn giản với 1-2 copy và không mang thêm đoạn DNA ngoài ranh giới T-DNA ở cả hai bờ phải và trái và sử dụng hệ thống hệ thống chọn lọc không dựa trên chất kháng sinh hoặc chất diệt cỏ được thực hiện trong nghiên cứu này có triển vọng tạo ra các dòng biến đổi gen sạch. Các dòng biến đổi gen này dễ được chấp nhận để đưa vào sản xuất thương mại vì khắc phục được những lo ngại về an toàn sinh học và tính không ổn định của cây biến đổi gen.
Như vậy, việc tạo ra các giống lúa có chứa pro-vitamin A và tăng hàm lượng vitamin E có thể đạt được bằng công nghệ chuyển nạp gen. Các nhà khoa học Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu long đang đề ra những chiến lược khác nhau trong công nghệ chuyển nạp gen để gia tăng hơn nữa hàm lượng vitamin A, vitamin E và các vi chất dinh dưỡng khác nhau trong hạt gạo.
TS. Dương Hoa Xô
( Theo tài liệu báo cáo “ Hội nghị quốc gia chọn tạo giống lúa ”, 2004 )
|
|
|
|
Số lượt người xem:
16014
 
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|